29-njy
iýunda ýurdumyzda şu ýylyň möhüm taryhy wakalarynyň biri bolan täze, döwlet
ähmiýetli Arkadag şäheriniň açylyşy mynasybetli giň gerimli çäreler geçirildi.
Täze şäher türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň
Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan başy başlanan we hormatly
Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda yzygiderli amala
aşyrylýan ägirt uly özgertmeleriň netijesidir.
Milli we
daşary ýurt köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň habarlarynda bellenilişi
ýaly, türkmenleriň ata-babalarynyň şöhratly taryhynyň gözbaş alýan gadymy
topragynda durmuş ulgamyna öňdebaryjy sanly, maglumat-kommunikasiýa we “ýaşyl”
tehnologiýalar ornaşdyrylan “akylly” şäher kemala geldi. Bu ýerde milli şäher
gurluşygynyň iň gowy däpleri binagärligiň hem-de dizaýnyň häzirki zaman
meýilleri bilen sazlaşykly utgaşýar. Ähli babatda, şol sanda tebigata aýawly
çemeleşmekde halkara ölçeglere laýyk gelýän degişli düzümler ýaşaýjylar üçin
amatly we oňaýly şertleri üpjün edýär. Bu ýerde möhüm ekologik talaplara
aýratyn üns berlipdir. Desgalaryň gurluşygynda ekologik taýdan arassa
serişdeler peýdalanyldy. Bu aýdylanlara Arkadag şäherine “Ýewropada Howpsuzlyk
we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde durnukly, “ýaşyl”, howa üçin oňaýly we
innowasion çözgütli şäherleri ösdürmek” taslamasyna goşulandygy baradaky
güwänamanyň gowşurylmagy hem şaýatlyk edýär.
Iri halkara
habarlar agentlikleri we maglumat-seljeriş portallary, köp sanly elektron
neşirler, meşhur internet saýtlary giň okyjylar köpçüligine deňsiz-taýsyz
Arkadag şäheriniň açylyş dabarasy barada habar berdiler. «RIA Nowosti», «TASS»,
«MIR 24», «Tatar-inform», «Azertaj», «Trend», «Anadolu» ýaly habarlar agentlikleri, şeýle hem Merkezi Aziýa döwletleriniň, Eýranyň,
Pakistanyň we beýleki ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri, şol
sanda GDA-nyň internet portaly, sng.today, centralasia.news, belta.by,
vestikavkaza.ru web saýtlary ilkinjileriň hatarynda bu şanly wakany beýan
etdiler.
“Bu ýerde
hemme zat — ýaşaýyş jaýlary, hassahanalar, mekdepler, jemgyýetçilik desgalary
ak reňkde ýalkym saçýar. Köpetdagyň etegi, köp sanly baglar — ine, golaýda
Türkmenistanda açylan Arkadag şäheriniň daşky keşbi şeýle görünýär” diýip,
«Tatar-inform» ýazýar. Bellenilişi ýaly, şäher dört ýyldan gowrak wagtda
guruldy. Onuň durmuş ulgamy “akylly” duralganyň, elektroulagyň, Gün
batareýalarynyň we ýel elektrik generatorlarynyň, başga-da köp sanly döwrebap
tehnologiýalaryň esasynda guralypdyr. Habarlarda nygtalyşy ýaly, şäheriň açylyş
dabarasy günüň ikinji ýarymynda hem dowam etdi. Aşgabat — Arkadag ýolunyň
ugrunda köp sanly saýaly baglar oturdylyp, bu ýerde damjalaýyn esasda suwaryş
ulgamy döredilipdir.
«Trend»
habarlar agentligi hem “akylly” Arkadag şäheriniň açylyşyny dessin okyjylara
ýetirdi. “Türkmenistanda taryhy waka we milli baýramçylyga öwrülen bu giň
gerimli çäre halkara jemgyýetçilikde uly gyzyklanma döretdi” diýip, habarlar
agentliginiň habarçysy dabaralaryň geçirilen ýerinden habar berdi.
“Arkadag
şäheriniň açylyş dabarasy iň ýokary derejede guralypdyr. Bu iri çäräniň Gurban
baýramy bilen gabat gelmegi bellärliklidir”.
Türkmenistanyň
Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň, jemgyýetçilik wekilleriniň, dünýäniň köp
sanly ýurdundan myhmanlaryň Arkadag şäheriniň gurluşygynyň birinji
nobatdakysynyň desgalarynyň açylyş dabarasyna gatnaşandygy barada habar
berilýär. Açylyş dabarasy “Akhan” binasynyň ýanyndan badalga aldy. Bu ýerde
döredijilik toparlary aýdym-sazly çykyşlary ýerine ýetirdiler we dabaraly ýöriş
guraldy. Bu binada ady rowaýata öwrülen, Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilen
meşhur ahalteke bedewiniň keşbi şekillendirilendir. Täze şähere ajaýyp görk
berýän ýadygärlik toplumy türkmen halkynyň Gahryman Arkadagynyň başlangyjy
bilen gurlup, ol halkyň buýsanjyna we bahasyz baýlygyna öwrülen bedewlere bolan
ählihalk söýgüsiniň nyşanydyr. Binanyň açylyşynda dabaraly aýdym-sazlar bilen
utgaşdyrylyp, dürli reňkdäki şarlar uçuryldy, suw çüwdürimleri işläp başlady.
“Arkadag
şäheriniň Baş meýdançasyndaky giň gerimli çäreleriň çäklerinde Döwlet senasynyň
ýaňlanmagynda Türkmenistanyň Döwlet tugy asmana galdyryldy we “Arkadag
Binasynyň” açylyş dabarasy geçirildi” diýip, “Trend” habarlar agentligi ýazýar.
“Soňra medeni-durmuş maksatly desgalar we ýaşaýyş jaýlary bilen tanyşlyk
gezelenji, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş
merkeziniň açylyşy, Arkadag şäherine halkara sylaglaryň gowşurylyş dabarasy
geçirildi”.
“Türkmenistanda
“akylly” Arkadag şäheri açyldy” diýip habar beren «MIR 24» teleýaýlymynyň
habarçysy Artýom Wasnew: “Köpetdagyň etegindäki bu giňişlikde täsin Arkadag
şäheri kemala geldi. Ol ýurduň paýtagtynyň golaýynda, Aşgabatdan 30 kilometr
uzaklykda ýerleşýär. Bu ýerde häzirki zaman ösüşlerini özünde jemleýän ekologik
taýdan arassa şäher döredildi” diýip belleýär.
Nygtalyşy
ýaly, ähli binalarda elektron dolandyryş ulgamy ornaşdyryldy. Şeýlelikde,
Arkadag şäheri tutuşlygyna “akylly” şäher konsepsiýasy esasynda guruldy. Bu
ýerde ýol yşyklandyryjylary hem täzeçil usulda gurnalypdyr. Olar awtomatik
ýagdaýda, şäheriň ulag akymlaryna baglylykda sazlaşykly işleýär. Mundan
başga-da, bu şäher Merkezi Aziýa sebitinde durmuş üpjünçilik ulgamy tutuşlygyna
elektron ulgam arkaly dolandyrylýan ýeke-täk şäherdir. “Bu ýerde ap-ak we
ýaşamak üçin ähli şertleri döredilen köp gatly ýaşaýyş jaýlary guruldy hem-de
ähli jaýlar «akylly» öý ýörelgesi esasynda işleýär. Şeýle hem ähli tölegleri
jaýdan çykmazdan amala aşyrmak mümkin. Munuň özi, aýratyn-da, türkmen
tebigatynyň şu wagtky yssy howasynda amatlydyr” diýip, «MIR 24» teleýaýlymynyň
habarçysy sözüni dowam etdi.
Teleýaýlymyň
habarynda şäheriň ähli düzüminiň elektrik toguny tygşytlaýjydygy bellenilýär.
Hemme ýerde Gün batareýalary ornaşdyrylypdyr. Şäheriň açylmagy mynasybetli
dabaraly ýöriş geçirildi. Arkadag şäheri agşamlaryna has hem owadan. Ýokardan
seredeniňde, ol ýurduň ýene bir nyşany bolan türkmen halysyny ýatladýar. Howada
yşyklandyrylan dronlar ýörite ulgam arkaly uly göwrümli şekilleri emele
getirýär. Açylyş dabarasy feýerwerk şüweleňi bilen tamamlandy. Şol gün
tutuşlygyna giň gerimli wakalara beslendi. Dabara ýokary ruhubelentlik bilen
jemlendi.
Gurluşygy
2023 — 2026-njy ýyllarda dowam etjek Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynda azyk
harytlaryny, senagat, derman serişdelerini we lukmançylyk önümlerini öndürjek
önümçilik hem-de hyzmat ediş desgalarynyň guruljakdygy barada Russiýanyň “RIA
Nowosti” halkara habarlar agentligi habar berýär. Agentligiň topary täsin
şäheriň dabaraly açylyşynda bolup geçýän wakalary hakyky wagt tertibinde habar
berdi.
Täze şäheriň
keşbinde milli heýkeltaraşlygyň iň gowy däpleriniň binagärlik hem-de dizaýn
sungatynyň häzirki zaman gazananlary bilen sazlaşykly utgaşýandygy barada
«Kazakhstan Today» okyjylaryna habar berýär.
Ýurdumyzyň
we daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri
fotoşekilleri, wideoreportažlary wakalaryň bolup geçýän ýerinde taýýarladylar.
Şäheriň açylyşynda «Большая Азия» teleýaýlymynyň we “MIR” döwletara
teleradiokompaniýasynyň döredijilik toparlary işlediler.
Dünýä
metbugaty dabaranyň dowamynda halkara guramalaryň ýolbaşçylary we meşhur daşary
ýurt kompaniýalarynyň wekilleri tarapyndan täze şähere güwänamalaryňdyr
diplomlaryň 20-den gowragynyň gowşurylandygy barada habar berýär. Şolaryň
hatarynda «Ýaşyl» we «akylly» şäher», «XXI asyryň şäheri», «Türki dünýäniň
ilkinji «akylly» şäheri», seýsmiki kiçi etrapça gurluşygy hem-de seýsmiki
howpsuzlygy üpjün etmek boýunça Arkadag şäheriniň çäginde geçirilen ylmy-barlag
işleriniň hili barada şahadatnama, garaşsyz ylmy-tehniki derňewleriň
netijesinde Durnukly ösüş maksatlaryna, ekologik gurluşyk boýunça halkara
talaplara laýykdygyny tassyklaýan şahadatnama we beýlekiler bar.
Türkmenistanyň
Döwlet habarlar agentliginiň maglumatlaryna salgylanyp, meşhur elektron
neşirler hormatly Prezidentimiziň täze şäheriň açylyş dabarasyna gatnaşandygyny
habar berýärler. Daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleri:
“Türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy boýunça gurlan, häzirki zaman
düzümi bolan Arkadag şäheri halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmagyň
ýolunda möhüm ädime öwrüldi” diýip ýazýarlar.
Halkara
ölçeglere laýyk gelýän ýol-ulag düzümi dünýä bileleşiginde uly gyzyklanma
döretdi. Giň şaýollar, köçeler we aýlaw ýollary häzirki zaman yşyklandyryş,
wideogözegçilik hem-de dolandyryş ulgamlary bilen üpjün edilendir. Hususan-da,
“Intelligent Transportation System” (ITS) ulag ulgamlaryny modelirleme we ulag
akymyny sazlamakda innowasion oýlap tapyşlardan peýdalanýar. Degişli ýol
belgilerini ýerleşdirmek meselesi içgin öwrenildi. Munuň özi ýol hereketiniň
maglumat berijiliginiň, howpsuzlygynyň we netijeliliginiň ýokarlanmagyna, ýol
hereketine gatnaşýanlaryň ählisiniň — sürüjileriň we pyýadalaryň özara
gatnaşygynyň sazlaşmagyna getirýär. Iri sebit neşirleri täze elektrobuslaryň,
elektromobil taksileriniň Arkadag şäheriniň ilatyna we myhmanlaryna ýokary
hilli hem-de medeniýetli hyzmaty üpjün etjekdigi barada habar berdiler.
«Duralga» we «Ynamly taksi» ýaly mobil goşundylaryny ulanmak üçin QR-kodlar
döredildi. Nagt däl tölegleri we onlaýn sargytlaryň tölegini amala aşyrmak
maksady bilen, terminallar göz öňünde tutuldy. Awtomobil ýollarynda
jemgyýetçilik ulaglarynyň hereketi üçin niýetlenen zolaklar hem ýolagçylaryň
rahatlygyny üpjün edýär.
Özbegistanyň
Milli habarlar agentligi we bu goňşy ýurduň dürli internet çeşmeleri sürüjilere
ýolda wagty tygşytlamaga mümkinçilik döredýän «akylly» ugurlar barada
giňişleýin maglumat berdiler. Ýol ýazgylary, ulaglaryň hereketiniň gözegçiligi
sanly ulgam arkaly amala aşyrylýar. Mundan başga-da, duralgalarda ulaglaryň
gelýän wagtyny kesgitleýän, ýol hereketleriniň maglumatlaryny özünde jemleýän
ýörite mobil goşundysy döredildi. Elektrobuslardan we elektromobillerden
peýdalanylmagy şäherde ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine ýardam berer.
Şol gün çap edilen köp sanly makalalarda elektroulaglar üçin niýetlenen
«akylly» awtoulag duralgalarynyň, güýçlendiriji beketleriň ýörite gurallar hem-de
döwrebap maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary arkaly dolandyrylýandygy we
sazlaşdyrylýandygy bellenildi.
Umuman,
meşhur elektron neşirler Türkmenistanyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyndaky möhüm
wakalar hakynda maglumatlary giňişleýin beýan etdiler.
Dünýä metbugatyna syny tamamlap, Arkadag şäheriniň ýokary derejede guralan açylyş dabaralarynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ösüşiň we abadançylygyň täze belentliklerine tarap okgunly öňe barýan Türkmenistanyň şöhratly taryhyna ýene bir aýdyň sahypany ýazandygyny ynamly aýtmak bolar.