Germaniýa amala aşyryna saparynyň çäklerinde 29-njy sentýabrda  türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň we GFR-iň wekiliýetleriniň Baştutanlarynyň duşuşygyna gatnaşmak üçin Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Prezidentiniň edarasyna bardy.

“Belwýu” köşgüniň esasy girelgesiniň öňünde Gahryman Arkadagymyzy GFR-iň Baştutany Frank-Walter Ştaýnmaýer mähirli garşylady.

Soňra Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy.

Şondan soňra türkmen halkynyň Milli Lideri we GFR-iň Federal Prezidenti bilelikde surata düşdüler. “Merkezi Aziýa — Germaniýa” duşuşygyna gatnaşýan ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşmek dabarasy tamamlanandan soňra, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekiliýetleriniň Baştutanlary “Langhanssaal” zalyna çagyryldy.

Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Prezidentiniň başlyklyk etmeginde işewürlik ertirlik nahary görnüşinde geçirilen duşuşyga Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem gatnaşdylar.

GFR-iň Baştutany Frank-Walter Ştaýnmaýer “Merkezi Aziýa — Germaniýa” görnüşindäki gatnaşyklaryň ähmiýetini belledi. Şeýle hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri sebit parahatçylygyny we durnuklylygyny üpjün etmek, Merkezi Aziýanyň häzirki döwrüň dünýä işlerine üstünlikli goşulyşmagy babatda netijeli ulanylyp bilner.

Soňra Federal Prezident duşuşyga gatnaşyjylara söz berdi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň başynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekiliýetleriniň ýolbaşçylaryny mähirli mübärekledi we GFR-iň Baştutany Frank-Walter Ştaýnmaýere şu günki duşuşygy gurandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Bu duşuşyk Merkezi Aziýa döwletleri bilen Germaniýanyň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmek işinde möhüm goşant bolar.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan täze köptaraplaýyn formaty döretmek başlangyjyny goldaýar hem-de gyzyklanma bildirilýän ähli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardyr.

Bu gün Merkezi Aziýa ýurtlary sebitiň halklarynyň abadançylygyny üpjün etmegiň bähbidine gönükdirilen özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegi maksat edinýär. Şunuň bilen baglylykda, howpsuzlygyň, durmuş-ykdysady ösüşiň, ekologiýa we halkara işleri ynsanperwerleşdirmegiň häzirki zamanyň iň esasy meseleleridigi nygtaldy. Gahryman Arkadagymyz howpsuzlyk barada aýdyp, Türkmenistanyň bu meselä onuň bitewüligi taýdan garaýandygyny belledi.

Birleşen Milletler Guramasynyň ählumumy derejede howpsuzlygy üpjün etmekde gural bolup galmalydygyna berk ynanýarys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we şulardan ugur alyp, ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda BMG-niň ýörelgelerine we kadalaryna esaslanýan Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny taýýarlamak başlangyjy bilen çykyş edendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, öňüni alyş diplomatiýasyna aýratyn üns bermegiň zerurdygy nygtaldy. Munuň özi has irki döwürlerinde gapma-garşylykly ýagdaýlaryň ýüze çykmagynyň öňüni almakda örän ähmiýetlidir. Bitaraplygyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak howpsuzlygy üpjün etmegiň beýleki bir möhüm ugry bolup biler. Ol jogapkärli öňüni alyş çäreleriniň hem-de işjeň parahatçylyk döredijilikli işiň amala aşyrylmagynyň möhüm ugurlaryny özüne birleşdirýär.

Gahryman Arkadagymyz ykdysady ösüş meselesi barada aýtmak bilen, bu prosesiň ählumumy özara baglanyşyk häsiýetine eýedigini belledi. Häzirki wagtda dünýä ykdysady ulgamy diýlende, diňe bir dürli ýurtlaryň ykdysadyýetleriniň ýakynlaşmagy göz öňünde tutulman, eýsem, onuň köp sanly düzüm bölekleriniň sazlaşykly işini hem aňladýar. Şolaryň hatarynda energetika, ulag pudaklary hem-de maliýe ulgamy ýaly öňden bar bolan ugurlar bilen bir hatarda, sanlylaşdyrmak, emeli aň we “ýaşyl” tehnologiýalar ýaly ykdysadyýetiň täze ugurlarynyň bardygy bellenildi.

Türkmenistan halkara giňişlikde energetika we ulag ulgamlarynda energiýa serişdelerini ygtybarly üstaşyr geçirmek, täze ulag geçelgelerini döretmek bilen bagly başlangyçlary öňe sürýär diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi hem-de pursatdan peýdalanyp, ýokarda bellenip geçilen ugurlarda türkmen tarapynyň teklibi bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň kabul eden Kararnamalaryna awtordaşlyk edendigi üçin Germaniýa minnetdarlyk bildirdi.

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýanyň ýurtlarynyň we GFR-iň arasynda söwda-ykdysady ulgamda hyzmatdaşlygyň geljegi barada aýdyp, milli ykdysadyýetleriň uly kuwwatynyň bardygyny, şeýle hem tebigy we adam maýasyna baý bolan Merkezi Aziýa sebitinde Germaniýanyň önümçilik, tehnologik we maýa goýum mümkinçiliklerine uly gyzyklanma bildirilýändigini kanagatlanma bilen belledi.

Energetika, logistika, senagat, infrastruktura, oba we suw hojalygy, hususy pudak, “ýaşyl” ykdysadyýet we beýlekiler bilelikdäki işiň geljegi uly ugurlary hökmünde kesgitlenildi.

Ählumumy energetika bazarynyň hem-de dünýä ulag ugurlarynyň barha özgerýän häzirki tapgyrynda biz Ýewropa — Aziýa ugry boýunça hyzmatdaşlygyň täze görnüşlerine işjeň gatnaşmaga gyzyklanma bildirýäris diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we bu çemeleşmäniň köp babatda Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa üçin Strategiýasyna, şeýle hem “Ýewropa toparynyň” başlangyjy bilen kabul edilen 2027-nji ýyla çenli döwür üçin “Ählumumy derweze” Ýewropa meýilnamasynyň maksatlaryna laýyk gelýändigini nygtady.

Energetika meselesiniň üstünde aýratyn durlup geçildi. Türkmenistan tebigy gazyň ägirt uly gorlaryna eýe bolmak bilen, bu energiýa serişdesini halkara bazarlara ibermegiň ýollaryny diwersifikasiýalaşdyrmak syýasatyny durmuşa geçirýär. Häzirki wagtda ekologik taýdan arassa, uglerod düzümi çäkli bu ýangyja dünýäde isleg örän uludyr. Şunuň bilen baglylykda, Ýewropa ugry boýunça gazy ibermek taslamalaryny durmuşa geçirmegiň möhümdigi bellenildi.

Gahryman Arkadagymyz ulag meselesi barada aýdyp, Merkezi Aziýa —Ýewropa ugry boýunça logistika ýoluny işjeň ösdürmäge taýýarlygy tassyklady we geljekde Dunaý derýasynyň mümkinçiliklerini peýdalanmak bilen “Hazar deňzi — Gara deňiz” üstaşyr ulag geçelgesiniň geljeginiň uludygyna ünsi çekdi.

Ekologik mesele hyzmatdaşlygyň örän möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Şunda “Ýaşyl” Merkezi Aziýa” başlangyjy netijeli hyzmatdaşlyk üçin ýolgörkezijidir. Bu başlangyç howanyň üýtgemelerine uýgunlaşmaga german çemeleşmesine esaslanýar.

Bilim we medeniýet ulgamy şu duşuşyga gatnaşýan ýurtlaryň hyzmatdaşlygynda wajyp orun eýeleýär. Şunda Gýote merkezi, “DAAD”, “PAD”, “PASCH” ýaly german maksatnamalarynyň sebitde netijeli iş alyp barýandygy bilen baglylykda, bilelikdäki işiň uly mümkinçilikleriniň bardygy bellenildi. Türkmenistanda nemes dilini öwrenmäge uly gyzyklanmanyň bardygyny hasaba almak bilen, Halk Maslahatynyň Başlygy bu ugurda hyzmatdaşlygy geljekde hem ösdürmäge taýýardygyny tassyklady.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Merkezi Aziýanyň we Germaniýanyň halklarynyň arasynda medeni alyşmalaryň işjeňleşdirilmeginiň möhümdigine aýratyn ünsi çekip, şunuň bilen baglylykda, Germaniýanyň şäherlerinde dünýä siwilizasiýasynyň ojaklarynyň biri bolan gadymy Marguşyň arheologiýa sergisiniň geçirilmeginiň üstünlikli tejribesini kanagatlanma bilen belledi. Bu sergä 430 müňe golaý adam baryp gördi. Şunuň bilen baglylykda, serginiň ikinji tapgyryny geçirmegiň, şeýle hem Parfiýa şalygynyň gadymy tapyndylarynyň görkezilişini guramagyň mümkinçiligine garamak teklip edildi.

Sözüniň ahyrynda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow şu sapary gurandygy üçin german tarapyna ýene bir gezek minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gyzyklanma bildirýändigini nygtady.

Soňra Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň we Germaniýanyň ýolbaşçylary köptaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklaryň, ynsanperwer ulgamda dialogy giňeltmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşdylar.